Promujemy TQM – Globalne Zarządzanie przez Jakość
Opublikowano: 11 listopada 2016

Dziś na Zamku Królewskim odbywa się wręczenie Polskich Nagród Jakości. Dr inż. Mirosław Recha, sekretarz Komitetu Polskiej Nagrody Jakości, opowiada nam, na jakich światowych koncepcjach oparte jest polskie wyróżnienie przyznawane przedsiębiorstwom wykorzystującym nowoczesne metody zarządzania

We wrześniu podczas plenarnego zebrania Komitetu Polskiej Nagrody Jakości wybrano laureatów i wyróżnionych w XXII edycji konkursu. Czym zaskoczyła pana tegoroczna odsłona?

– XXII edycja konkursu Polskiej Nagrody Jakości była kolejnym bardzo ważnym etapem promocji koncepcji Zarządzania przez Jakość, czyli koncepcji TQM – Total Quality Management. Pewnym zaskoczeniem był start większej liczby organizacji niż w ubiegłym roku. Należy zaznaczyć, że kandydaci opracowują samoocenę swojej pracy, która składa się z 70–80 stron. Jest ona podstawowym elementem doskonalenia zarządzania i powinna być powszechnie stosowana przy ocenie organizacji. Przykładem tego może być obowiązek realizacji tej formy samokontroli w organizacjach publicznych – administracji rządowej i samorządowej. Obowiązek jej wprowadzenia w tych urzędach wynika z postanowień Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Czy w tym roku zostały uwzględnione jakieś innowacje w formule konkursu?

– Co kilka lat modyfikowane są nasze wymagania. Jest to oczywiste we wszystkich światowych nagrodach dotyczących Zarządzania przez Jakość, ponieważ przed organizacjami biznesowymi systematycznie stawiane są nowe wyzwania, spowodowane zmieniającymi się wymaganiami na rynkach. Sekretariat Polskiej Nagrody Jakości systematycznie śledzi przeobrażające się potrzeby klientów i wprowadza nowe wartości do kryteriów nagrody, które odzwierciadlają bieżące trendy. Są to między innymi problemy dotyczące społecznej odpowiedzialności organizacji, zarządzania wiedzą, zarządzania ryzykiem, zarządzania innowacją, przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym. Dotyczy to również prowadzonych przez nas szkoleń i kryteriów samooceny organizacji.

W obecnych czasach organizowanych jest wiele konkursów gospodarczych, w tym poświęconych jakości. Czym na ich tle wyróżnia się Polska Nagroda Jakości?

– PNJ oparta jest na koncepcjach trzech światowych nagród jakości: Deminga z Japonii, Malcolma Baldrige’a z USA oraz EFQM w Europie. Wszystkie te nagrody zostały ustanowione z chęci wprowadzenia w przedsiębiorstwach skutecznych, nowoczesnych metod zarządzania. Uczyniły m.in. Japonię jednym z najbardziej „jakościowych” państw na świecie. To samo dotyczy USA i Europy Zachodniej.

Na podstawie doświadczeń tych nagród grupa specjalistów, przeszkolonych w Japonii, USA i Niemczech, opracowała polskie wymagania, które dotyczą wdrożenia nowoczesnych metod zarządzania organizacją. Nagroda jest ustanowiona po to, aby przedsiębiorstwa, stosując odpowiednie metody i narzędzia osiągały światowy poziom jakości swoich produktów. Tu nie chodzi o samą nagrodę, ale przede wszystkim wdrażanie nowoczesnych metod zarządzania organizacją. Inne nagrody, które są poświęcone jakości, starają się tylko nagradzać uczestników swoich konkursów, nie wdrażając u nich nowoczesnych metod i narzędzi zarządzania jakością.

Jak wysoko postawiona jest poprzeczka podmiotom, które zasługują na status laureata PNJ?

– Firmy startujące w konkursie Polskiej Nagrody Jakości muszą najpierw startować w Regionalnej Nagrodzie Jakości, gdzie przechodzą szkolenia oraz muszą opracować swoją samoocenę. Uczestnicy biorący udział w naszym konkursie są szkoleni na dwudniowym kursie. Następnie otrzymują materiały dotyczące samooceny organizacji, która jest podstawowym elementem każdej organizacji, pragnącej sprawnie i dobrze zarządzać swoją firmą. Doświadczenie uczy, że zastosowanie samooceny w praktycznej działalności organizacji przynosi  szereg bardzo wymiernych korzyści. Do profitów tych można zaliczyć m.in. zdyscyplinowanie i usystematyzowanie podejścia do usprawnienia działalności; ocenę opartą na faktach, a nie na percepcji indywidualnej; spójność kierunków działań w określeniu tego, co należy realizować; sposoby i kierunki szkolenia załogi w problematyce TQM; integrowanie różnych inicjatyw organizacyjnych w normalne, zwykłe operacje i procesy; bardzo skuteczne diagnozowanie; obiektywną ocenę w odniesieniu do zestawu kryteriów szeroko uznawanych w całej Europie; środki mierzenia postępu w czasie, przez okresowe samooceny; działania pobudzające do usprawniania procesu, ogniskujące się w miejscach, gdzie są najbardziej potrzebne; metodykę do stosowania we wszystkich obszarach zarządzania –- od poszczególnej jednostki funkcjonalnej aż do całej organizacji; sposób kreowania i promowania dobrej pracy i odpowiedzialności wśród załogi oraz nadania „świeżego” zapału w dążeniu do osiągania coraz lepszych rezultatów; szansę promocji dobrze pracujących członków załogi oraz możliwość dzielenia się swoimi osiągnięciami z innymi; nagradzanie wyróżniających się osiągnięć; sposób porównania pracy poszczególnych komórek funkcjonalnych w organizacji; metodę porównania osiągnięć organizacji w stosunku do firm konkurencyjnych lub najlepszych w branży za pomocą wyników osiąganych przez te organizacje np. w konkursach Polskiej Nagrody Jakości czy Regionalnych Nagrodach Jakości.

Reasumując, proces samooceny daje organizacji okazję do analizy jej pracy, analizy jej mocnych stron i obszarów wymagających poprawy. Pozwala to zorientować się, jak daleko organizacja posunęła się we wdrażaniu koncepcji Zarządzania przez Jakość i co należy jeszcze uczynić, aby osiągnąć sukces.

Jak na przestrzeni lat polskie firmy wywiązywały się z zadań, jakie stawia przed nimi polityka jakości, i na ile wdrażane praktyki projakościowe przekładają się na ich funkcjonowanie oraz pozycję rynkową?

– Startując w Polskiej Nagrodzie Jakości, są już przygotowane do czekających je wymagań. Przechodzą różne etapy selekcji. Wniosek wraz z samooceną firmy najpierw jest oceniany przez sekretariat PNJ, który bada treść i zawartość samooceny. Jeżeli nie spełnia on wymagań konkursu, nie przechodzi się do dalszych etapów. Jeżeli wniosek jest poprawnie przygotowany, zostaje oceniony przez grupę ekspertów, która określa mocne i słabsze strony organizacji. Następnie przyznaje punkty według ściśle określonych zasad podanych w instrukcji dla ekspertów.

Jeżeli wniosek otrzymał więcej niż 450 punktów (maks. 1000 punktów), eksperci przeprowadzają wizytę w zakładzie, sprawdzając, czy informacje przedstawione w samoocenie potwierdzają się w praktyce. Po wizycie eksperci mogą podwyższyć punktację lub ją obniżyć. Jeżeli wniosek eksperci ocenili poniżej 450 punktów, organizacja nie przechodzi do dalszego etapu selekcji.

Po wizycie ekspertów ich raport zostaje przesłany do Kolegium Sędziowskiego. Kolegium Sędziów na posiedzeniu zapoznaje się z ocenami ekspertów i podejmuje decyzję o nominacjach na: laureatów, wyróżnionych i nagrodzonych dyplomami. Następnie wnioski Kolegium Sędziowskiego zostają przez Sekretariat PNJ przekazane członkom Komitetu PNJ. Na zebraniu plenarnym Komitetu zostają wyłonieni, w odpowiednich kategoriach, laureaci i wyróżnieni bieżącej edycji konkursu Polskiej Nagrody Jakości.

Na czy polega przewaga Total Quality Management nad innymi narzędziami służącymi poprawie jakości i utrzymaniu jej na wysokim poziomie?

– Total Quality Management jest filozofią Globalnego Zarządzania przez Jakość. Wszystkie systemy, metody i narzędzia jakości są elementami tej koncepcji. Nie można więc mówić o jakiejkolwiek przewadze TQM nad innymi narzędziami służącymi poprawie i doskonaleniu jakości zarządzania organizacją.

Proszę więc powiedzieć, jak wiele przedsiębiorstw i instytucji w Polsce stosuje założenia Zarządzania przez Jakość? Jakimi argumentami przekonałby pan tych, którzy nie sięgnęli jeszcze po to narzędzie, że warto je wdrożyć?

– Jak już powiedziałem, TQM to filozofia nowoczesnego zarządzania organizacją, a nie metoda zarządzania. Dlatego nie ma organizacji, która nie byłaby zainteresowana dobrym zarządzaniem swoją firmą. Wszyscy stosują niektóre elementy TQM, jak chociażby normy, metody i narzędzia jakości.

Struktura Polskiej Nagrody Jakości składa się z szeregu Regionalnych Nagród Jakości, poprzez które propagowana jest filozofia TQM, w tym szczególnie metoda samooceny organizacji, będącej podstawą analizy pracy organizacji w dwóch zasadniczych obszarach, potencjale i wynikach organizacji. Na potencjał organizacji składają się przywództwo, strategia i polityka, pracownicy, partnerzy i zasoby oraz procesy, wyroby i usługi. Natomiast wyniki organizacji to: zadowolenie klientów, zadowolenie pracowników, zadowolenie społeczne, a także wyniki kluczowe.

Chodzi o to, aby zarządzając organizacją, stosować najbardziej nowoczesne systemy, metody i narzędzia jakości. Dlatego nasza nagroda ma w swoich założeniach przede wszystkim przekazywać nowoczesne podejście do Globalnego Zarządzania przez Jakość.

Rozmawiał Tomasz Rekowski

Tagi: Deminga z Japonii, dr inż. Mirosław Rechą, EFQM w Europie, Firmy startujące w konkursie Polskiej Nagrody Jakości, koncepcji Zarządzania przez Jakość, Malcolma Baldrige’a z USA, Polska Nagroda Jakości, Regionalna Nagroda Jakości, sekretarz Komitetu Polskiej Nagrody Jakości, TQM – Total Quality Management, założenia Zarządzania przez Jakość