Wpływ pyłów zawieszonych na rozwój dziecka
Opublikowano: 28 marca 2019

Co roku, z powodu dolegliwości wywołanych smogiem, umiera przedwcześnie ok. 40 tysięcy Polaków.

Zanieczyszczenie powietrza szkodzi osobom w każdym wieku, jednak to dzieci ponoszą najwięcej konsekwencji. Z czego to wynika i jak temu zapobiec?

Czym jest smog?

 Nic nie opisuje lepiej zjawiska smogu niż sama jego nazwa. Powstała ona z połączenia angielskich słów smoke – dym i fog – mgła. Jest to zjawisko atmosferyczne, które powstaje przy odpowiednich warunkach pogodowych. Przy braku wiatru substancje znajdujące się w powietrzu mieszają się z mgłą tworząc smog, który jest niejako wyczuwalnym i widocznym potwierdzeniem na obecność zanieczyszczeń w powietrzu. W jego skład wchodzi wiele mikroskopijnych cząsteczek, nazywanych pyłami zawieszonymi PM2.5 i PM10 oraz mnóstwo innych, szkodliwych związków: węglowodory, aldehydy, ozon oraz tlenki siarki, węgla i azotu.

Przyczyny smogu

Przyczyn smogu jest wiele. Najważniejszym źródłem zanieczyszczeń są gospodarstwa domowe, które korzystając ze starych pieców i taniego opału uwalniają do atmosfery mnóstwo szkodliwych substancji. Nie bez znaczenia jest też transport samochodowy i tranzytowy, emitujący ogromne ilości spalin. Inne źródło smogu to przemysł, a szczególnie energetyka węglowa, która produkuje sporo pyłów zawieszonych. Wszystko to ma ogromny wpływ na nasze zdrowie.

Smog a zdrowie dziecka

Coraz liczniejsze badania dowodzą, że nawet w okresie płodowym ekspozycja na zanieczyszczenia wywiera ogromny wpływ na rozwój dziecka. Ponieważ wiele związków, w tym tzw. WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne) przedostają przez barierę łożyskową do krwioobiegu płodu, dzieci przychodzą na świat przedwcześnie, z niższą masą urodzeniową i mniejszym obwodem główki. Wdychane zanieczyszczenia powodują szereg zagrożeń dla przebiegu ciąży i rozwoju płodu, a u kobiet narażonych na kontakt ze smogiem zmniejsza się szansa na udany zabieg in vitro. Dzieci, które w okresie prenatalnym narażone były na działanie smogu, mają zauważalnie niższą objętość płuc, częściej chorują na astmę, alergie oraz zapalenia płuc i oskrzeli.

Smog najczęściej atakuje układ oddechowy. Błona śluzowa dróg oddechowych u dzieci nie jest jeszcze wystarczająco rozwinięta, dlatego zanieczyszczenia podrażniają ją i powodują liczne infekcje. Ponadto dzieci mają tendencję do oddychania przez usta, a to właśnie nos pełni rolę naturalnego filtra. Nieoczyszczone powietrza trafia do płuc, a w konsekwencji zwiększa ryzyko astmy, zapalenia płuc i oskrzeli oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). W skrajnych przypadkach może dojść do nowotworów krtani i płuc.

Mikroskopijne cząstki zanieczyszczeń, głównie pyłów zawieszonych PM10 i PM2.5, z łatwością przedostają się do układu krwionośnego, powodując szkody dla serca i zwiększając ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Stanowią również duże zagrożenie dla układu nerwowego i mózgu. Dzieci narażone na częsty kontakt ze smogiem wykazują nie tylko niższy poziom inteligencji i częste problemy w nauce, ale również skłonności do różnego rodzaju zaburzeń: ADHD, depresji i stanów lękowych.

Sposoby ochrony

Negatywne skutki wywoływane przez smog, mogą wydawać się przytłaczające. Na szczęście istnieją sposoby, żeby zminimalizować jego wpływ na zdrowie dziecka.

Przebywając na zewnątrz najlepszym rozwiązaniem jest korzystanie z maski antysmogowej. Coraz więcej producentów oferuje modele dedykowane dzieciom, w odpowiednim rozmiarze i z ładnymi wzorami. Jeśli nie ma takiej możliwości, zachęcaj dziecko, żeby oddychało przez nos – jest to naturalny filtr powietrza. Warto kontrolować jakość powietrza na stronie GIOŚ lub poprzez aplikacje mobilne i w dni o wysokim stężeniu zanieczyszczeń nie wychodzić z domu. W wolnych chwilach wyjeżdżaj z dzieckiem poza miasto lub wybieraj się na spacer do parku, a w trakcie jazdy rowerem lub samochodem wybieraj mniej ruchliwe trasy. Podróżując w godzinach szczytu zamknij okna i ustaw wentylację na tryb zamknięty.

W domu, w miarę możliwości, przeznacz dla dziecka ten pokój, którego okna nie wychodzą na ruchliwą ulicę oraz zadbaj o czyste powietrze wewnątrz. W tym celu najlepiej sprawdzają się oczyszczacze powietrza. Wśród wielu producentów aktualnym liderem jest firma Sharp. W swoich urządzeniach wykorzystuje wysokiej klasy filtry HEPA oraz węgiel aktywny, które usuwają z powietrza nawet do 99,97% pyłów zawieszonych, alergenów, bakterii i lotnych związków organicznych.

Największą popularnością cieszy się model Sharp KC-D40EUW, który dzięki funkcji nawilżania i jonizacji utrzymuje odpowiedni mikroklimat w pomieszczeniu. W niewielkim stopniu oczyszczanie powietrza może wspomóc obecność w domu filtrujących roślin doniczkowych. Zadbaj też o odpowiednią dietę dziecka. Pożywienie powinno być bogate w witaminy grupy B, C, D i E oraz selen, które pełnią rolę antyoksydantów oraz wspomagają organizm w walce ze skutkami smogu.