Laury dla Wydziału Fizyki UW za terapię genową
Opublikowano: 6 marca 2018

O Nagrodzie Gospodarczej Prezydenta RP i planach badawczych Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiamy z dziekanem tego Wydziału, prof. Zygmuntem Lalakiem

Jak pan zareagował na informację, że otrzymają państwo Nagrodę Gospodarczą Prezydenta RP?

Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego jest dumny z osiągnięć zespołu zajmującego się terapią genową. Od wielu lat stoimy na stanowisku, że drożne ścieżki komunikacji i współpracy pomiędzy środowiskiem naukowców zajmujących się podstawami fizycznymi nowych procesów technologicznych i środowiskami zajmującymi się bezpośrednio gospodarką są kluczem do dalszego rozwoju cywilizacyjnego i wzrostu roli naszego kraju we współczesnym świecie, opartym na wiedzy i nowoczesnych technologiach.

Terapia genowa daje nadzieję milionom pacjentów. Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego badają od wielu lat możliwość wykorzystania w niej mRNA ze zmodyfikowanym fragmentem inicjującym biosyntezę białka.

Opublikowane niedawno wyniki wskazują, że nowe związki – projektowane i otrzymywane na UW – mają większą trwałość i efektywność niż ich odpowiedniki naturalne, a ich chemiczne wytwarzanie może być tanie. Dzięki zaprojektowanym związkom naukowcom udało się podejrzeć i lepiej zrozumieć mechanizmy reprodukcji białka w komórce, co powinno pozwolić na stworzenie lepszych terapeutyków.

Warszawskie badania są kontynuowane i zmierzają do znalezienia nowych, jeszcze użyteczniejszych analogów kapu, do opracowania technologii masowej produkcji terapeutycznego mRNA oraz do zrozumienia przebiegu procesów naturalnej syntezy białek.

Czy w planach są kolejne projekty, w których będą państwo współpracować z biznesem?

Na Wydziale Fizyki UW realizowanych jest wiele projektów, które mogą w przyszłości znaleźć zastosowania praktyczne i przyczynić się do postępu w dziedzinie nowych technologii.

Przykładowo w zespole dr hab. Yurija Stepanenki powstał laser wytwarzający ultrakrótkie impulsy światła nawet w ekstremalnie trudnych warunkach środowiskowych. Unikatowe połączenie precyzji z odpornością było możliwe,ponieważ proces generowania femtosekundowych impulsów zachodzi w całości w starannie dobranym światłowodzie.

Z uwagi na zdolność do stabilnej pracy w skrajnie trudnych warunkach, światłowodowy laser femtosekundowy z Wydziału Fizyki UW znakomicie nadaje się do zastosowań przemysłowych, wśród których najbardziej obiecującą dziedziną wydaje się mikroobróbka powierzchni. Ultrakrótki czas trwania impulsów femtosekundowych pozwala m.in. wytwarzać mikrootwory o precyzyjnie wyprofilowanych, gładkich krawędziach.

Kolejnym przykładem badań mających znaczenie praktyczne są badania nad strukturami solotronicznymi nowego typu, w tym wytworzenie na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego pierwszych na świecie kropek kwantowych z pojedynczymi jonami kobaltu. Materiały i pierwiastki użyte do budowy tych struktur pozwalają wskazać nowe kierunki rozwoju solotroniki – ekstremalnej elektroniki i spintroniki przyszłości, działającej dzięki operacjom przeprowadzanym na pojedynczych atomach.

Fizykom z Instytutu Fizyki Doświadczalnej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (FUW) udało się jednak wytworzyć i przebadać dwa nowe rodzaje tych struktur. Materiały i pierwiastki użyte do ich budowy pozwalają przypuszczać, że w przyszłości sprzęt solotroniczny ma szansę się upowszechnić.

 

W laboratoriach FUW kierowanych przez prof. Piotra Kossackiego i dr. hab. Wojciecha Pacuskiego kropki kwantowe wytwarza się za pomocą epitaksji z wiązek molekularnych. Fizycy z UW pokazali, że dwa układy kwantowe, o których sądzono, że nie powinny działać, w rzeczywistości działają bardzo dobrze.

Mamy nadzieję, że dalsza harmonijna współpraca badaczy z WF UW i specjalistów z UOTT UW i CENT UW pozwoli wdrożyć i skomercjalizować wyniki wielu obiecujących programów badawczych prowadzonych na WF UW, który jest obecnie jednym z największych i najnowocześniejszych centrów badawczych i edukacyjnych w naszej części Europy.

Rozmawiał Piotr Nowacki

Tagi: badania, prof. Lalak, terapia genowa, Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego