Remediacja gruntu i ziemi – co należy wiedzieć?
Opublikowano: 17 listopada 2021

Wzrost liczby ludności na świecie, a także rozwój przemysłu spowodował wzrost liczby zanieczyszczeń środowiska. Zanieczyszczenia te w większości są sztuczne i spowodowane działalnością człowieka. Szkodliwe substancje, które wprowadza się do powietrza, gleby i wody maja negatywny wpływ nie tylko na klimat, ale także na zdrowie ludzi na całym świecie.

Remediacja – co to znaczy?

Samo słowo remediacja wywodzi się od łacińskiego słowa remedium, co oznacza środek zaradczy. Pojęcie to zawiera w sobie działania, które służą do usunięcia lub zmniejszenia ilości substancji, które powodują ryzyko. Remediacja ma również za zadanie kontrolować i ograniczać ich rozprzestrzenianie się. Celem remediacji nie musi być całkowite oczyszczenie terenu z substancji szkodliwych. Może również doprowadzić teren zanieczyszczony do stanu, w którym nie ma bezpośredniego zagrożenia dla ludzi i środowiska.

Co to jest remediacja i jak wyglądają procesy remediacyjne?

Remediacja gruntu to działanie, którego celem jest przywrócenie równowagi w przyrodzie, która została zaburzona przez ludzi. Polega na zmniejszeniu lub wyeliminowaniu ilości substancji, które zagrażają środowisku.

Remediacja ziemi jest szczegółowo opisana przepisami zawartymi w polskim prawie. Są dwie główne ustawy, które regulują procesy remediacyjne. Pierwsza z nich to ustawa z dnia 13 kwietnia 2007roku o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawę. Ustawa ta wdraża dyrektywę 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004roku. Mówi ona o odpowiedzialności za środowisko i odnosi się do zapobiegania i zaradzania szkodom, które zostały wyrządzone środowisku naturalnemu. Druga ustawa jest z dnia 27 kwietnia 2001roku i dotyczy prawa ochrony środowiska. W roku 2016 weszło w życie rozporządzenie, które ujednoliciło sposób prowadzenia oceny zanieczyszczeń powierzchni ziemi. Rozporządzenie to zastąpiło obowiązujące przepisy z 2002 roku, które dotyczyły standardów jakości gleby. Został tam opracowany nowy podział gruntów, określenie sposobu poboru próbek ziemi i gleby do badań, a także wskazanie formalnych etapów identyfikacji terenów zanieczyszczonych. Miało to bardzo pozytywny wpływ na jakość usług środowiskowych na rynku. Remediacja gruntu zazwyczaj wiąże się z przeprowadzeniem specjalistycznych robót inżynierskich. Aby je wykonać potrzebny jest szczegółowy plan, który musi zostać zatwierdzony przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska.

Remediacja ziemi może być przeprowadzona na kilka sposobów. Pierwsza metoda, fizyczna, polega na wydobyciu i składowaniu zanieczyszczonej gleby, jej sortowanie, elektrooczyszczanie. Zaletą tej metody jest krótki czas oczyszczania, natomiast jest ona kosztowna i radykalnie ingeruje we właściwości gleby. Remediacja termiczna polega na spalaniu, zeszkleniu i odparowywaniu. Są to procesy nisko lub wysokotemperaturowe. Remediacja ziemi chemiczna to odmywanie, przemywanie, chemiczne utlenianie i redukcja oraz solidyfikacja. Metoda ta polega na degradacji zanieczyszczeń, które znajdują się w glebie lub zmianę właściwości fizykochemicznych. Remediacja elektrochemiczna to połącznie zabiegów chemicznych z elektrooczyszczaniem. Metoda remediacji biologiczna wykorzystuje mikroorganizmy lub rośliny, które same w sobie mają zdolności degradacji i immobilizacji. Bioremediacja jest procesem naprawczym, w którym wykorzystuje się bakterie i drożdże, lub grzyby strzępkowe. Obniżają one stężenia zanieczyszczeń do bezpiecznego poziomu, przekształcają węglowodory naftowe do związków nietoksycznych, przeprowadzają mineralizację do dwutlenku węgla i wody. W przypadku bioremediacji najczęściej wykorzystuje się bakterie, które mają dużą liczebność populacji, szybki wzrost, a produkty ich metabolizmu rozkładają zanieczyszczenia. Wszystkie organizmy, których się używa do usuwania zanieczyszczeń są izolowane spośród mikroflory naturalnej, która występuje na danym terenie.

Remediacja terenu, ze względu na miejsca, w których występuje zanieczyszczenie, może odbywać się metodą in-situ, albo ex-situ. Remediacja in-situ polega na przeprowadzaniu tego procesu w miejscu, gdzie powstaje zanieczyszczenie. Oczyszczanie wody lub rekultywacja gleby następuje bez konieczności jej wydobywania. Natomiast sposób ex situ polega na wymianie gruntu poprzez wywiezienie zanieczyszczonej ziemi do dalszego zagospodarowania, a także zastąpienie go czystym, nawilżonym gruntem. Metoda on-site polega na tym, że remediacja gleby i wody następuje na terenie wystąpienia skażenia, ale grunt lub woda zostaje wydobyta na powierzchnię, gdzie zostają oczyszczone i umieszczone z powrotem na miejscu.

Dla kogo i przez kogo jest realizowana remediacja gruntu?

Remediacja terenów zanieczyszczonych, a także badania sprawdzające stan gleby i ziemi na terenie to obowiązek właściciela. Dotyczy to sytuacji, kiedy zanieczyszczenia powstały poprzez prowadzenie działalności w czasie, kiedy teren był już jego własnością, oraz kiedy jeszcze nie był właścicielem. Istnieje jednak kilka odstępstw, kiedy to właściciel nie jest obciążany kosztami. Obecne przepisy raz nakładają obowiązek zapłaty za remediację na sprawcę zanieczyszczenia, a raz na właściciela gruntu.

Remediacja pod budowę to obowiązek, który leży po stronie właściciela gruntu. Nie jest jednoznaczne czy obowiązek ten musi być zrealizowany na etapie ubiegania się o pozwolenie na budowę i czy organ uprawniony może odmówić zgody, jeśli zanieczyszczenia są historyczne, a właściciel nie zgłosił nigdzie tego faktu. Trzeba jednak pamiętać, że remediacja terenu, na którym stoi budynek, jest znacznie utrudniona. Dlatego też remediacja pod budowę powinna być przeprowadzona jak najwcześniej.

Remediacja terenów zanieczyszczonych, remediacja pod budowę to procesy, których nie powinno pozostawić się przypadkowej firmie. Dobrze przeprowadzona remediacja terenów zanieczyszczonych to znaczna ulga dla środowiska i dla zdrowia człowieka. Na rynku jest obecnie wiele firm specjalizujących się w remediacji, wśród nich firma Vicesima. Pracują tam specjaliści, którzy wiedzą wszystko na temat ochrony środowiska, bhp, analizy ryzyka, audytów technicznych i geologii. firma ta jako pierwsza w Polsce oferuje wyspecjalizowany pakiet zawierający usługi dla firm przemysłowych , tych całkiem małych, ale i większych. Firma, która specjalizuje się w trudnym procesie, jakim jest remediacja terenu, realizuje procesy doradcze, szkoleniowe, badanie wód gruntowych i środowiskowe badania gleby pod względem występowania zanieczyszczeń.

Rezultatem dobrze przeprowadzonej remediacji będą tysiące metrów sześciennych zebranych zanieczyszczeń, tony unieszkodliwionego gruntu, setki, jeśli nie tysiące, metrów sześciennych oczyszczonych wód podziemia. Wszystkie prace przeprowadzone są według najnowocześniejszych, sprawdzonych technologii. Remediacja każdorazowo poprzedzona jest analizą morfologii i oceną wyników bań laboratoryjnych zanieczyszczonego terenu. Pozwala to na dobranie odpowiedniej metody remediacji.

Vicesima wykonuje również, w celu zatrzymania migracji zanieczyszczeń, poza teren prac remediacyjnych, do cieków powierzchniowych i zbiorników wodnych, a także ujęć wód podziemnych, wykonywane są podziemne bariery ochronne fizyczne, hydrauliczne, fizyczno- hydrauliczne, pneumatyczne, przepuszczalne bariery bioreaktywne. Procesy remediacyjne przeprowadzane są metodami ex-situ, in-situ i bioremediacją, wszystko w zależności od rodzaju oczyszczanego terenu. Przed przystąpieniem do oczyszczania ziemi lub wód gruntowych ustalany jest szczegółowy plan i kosztorys, po czym ustalenia te konsultuje się z klientem. Vicesima to firma, gdzie można również liczyć na fachowe doradztwo na każdym etapie przeprowadzania remediacji.
Teren wolny od zanieczyszczeń to miejsce, w którym można bezpiecznie żyć i mieszkać.