Rata kapitałowa i odsetkowa – rodzaje rat przy pożyczaniu
Opublikowano: 23 sierpnia 2020

Raty kapitałowo-odsetkowe to najważniejszy koszt zaciągniętej pożyczki. Regulują je osoby spłacające różnego rodzaju kredyty, pożyczki pozabankowe czy zakupy ratalne. Dlatego każdy, kto zamierza skorzystać z kredytu lub pożyczki powinien najpierw sprawdzić, jakie są rodzaje rat.

Klienci zwracają uwagę na wysokość comiesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych. Zależą one między innymi od kwoty i okresu spłaty zobowiązania, poziomu jego oprocentowania, a także ewentualnie innych kosztów pozaodsetkowych. Niezależnie, jak kształtują się te parametry i o którym produkcie mowa, raty zbudowane są z dwóch części składowych: raty kapitałowej oraz raty odsetkowej.

Charakterystyka rat kapitałowo-odsetkowych

Raty kapitałowo-odsetkowe są comiesięcznym kosztem, płaconym za pożyczenie środków w banku lub firmie pożyczkowej. Każda z nich składa się z części kapitałowej, czyli określonego ułamka pożyczonej kwoty, oraz odsetek, a więc wynagrodzenia dla instytucji finansowej za udostępnienie pieniędzy. O wielkości raty kapitałowej decyduje przede wszystkim pożyczona kwota kapitału oraz okres spłaty zobowiązania; im dłuższy okres spłaty, tym niższe są comiesięczne raty kapitałowe. Natomiast dla wysokości raty odsetkowej najważniejsza jest wielkość finansowania oraz poziom oprocentowania. Ten ostatni, w zależności od szczegółów umowy, może być stały przez cały okres spłaty lub ulegać zmianom w reakcji na zmiany rynkowych stóp procentowych.

W przypadku niektórych zobowiązań, na przykład kredytów hipotecznych, do comiesięcznej raty mogą być dodatkowo doliczone koszty pozaodsetkowe. Najczęściej są nimi: proporcjonalna część składki na polisę na życie, czy też ubezpieczenie pomostowe lub niskiego wkładu własnego. W przeciwieństwie do odsetek, takie koszty mogą występować przez określony czas spłaty zobowiązania. Przykładowo, składka na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego jest płacona do momentu, gdy saldo kredytu nie spadnie do wymaganego poziomu, natomiast składka na ubezpieczenie pomostowe – do czasu ustanowienia hipoteki na nieruchomości.

Warto zaznaczyć, że pojedyncze oferty pożyczkowe przewidują płacenie samej raty kapitałowej. Chodzi tu przede wszystkim o niektóre niskokwotowe pożyczki krótkoterminowe, gdzie jedynym kosztem jest prowizja naliczana w momencie zawarcia umowy.

Najważniejsze rodzaje rat: malejąca oraz stała

Ponieważ rata kapitałowa i odsetkowa występują łącznie, ich osobne rozpatrywanie nie ma dla klienta większego sensu. Z jego punktu widzenia znacznie ważniejszy jest fakt, że raty kapitałowo-odsetkowe mogą przybierać postać rat malejących lub rat stałych.

W przypadku pożyczek pozabankowych i kredytów z krótkim terminem spłaty raty mogą być równe – zależy to od umowy między stronami.. Ich istota polega na tym, że utrzymują się na stałym poziomie przez cały okres finansowania.

W ratach malejących najczęściej występuje stała rata kapitałowa oraz zmienna rata odsetkowa, której wielkość stopniowo maleje wraz ze spłatą zadłużenia. Bierze się to stąd, że w tym wypadku odsetki są naliczane od sukcesywnie zmniejszającego się kapitału, jaki pozostaje do spłaty. Oznacza to, że o ile pierwsze raty są wysokie, tak pod koniec okresu spłaty stanowią już mniejsze obciążenie finansowe. Znów jednak szczegóły ustalają między sobą strony umowy.

Na stronie: https://www.wonga.pl/slowniczek/rata-pozyczki można znaleźć więcej informacji na temat działania i wyliczania rat stałych oraz malejących.

Wybór rodzaju rat – ważny dylemat kredytobiorców hipotecznych

W przypadku kredytów hipotecznych, a także części innych wysokokwotowych zobowiązań, ważną decyzją jest wybór rodzaju rat. Aby móc liczyć na większą kwotę kredytu, należy wybrać raty stałe, które w początkowym okresie są niższe, niż raty malejące. Poza tym, ze względu na relatywnie mały udział raty odsetkowej, ich wysokość nie jest tak podatna na wahania stóp procentowych, co zapewnia większe bezpieczeństwo domowemu budżetowi. Z drugiej strony, w porównaniu do rat malejących, wolniej spłaca się tu część kapitałową, a to, przekłada się na wyższy całkowity koszt zobowiązania. Jak widać, konstrukcja rat ma istotny wpływ na wiele kwestii związanych z zaciągniętym zobowiązaniem. Dlatego też, jeśli tylko bank pozwala wybrać rodzaj rat, warto dobrze przeanalizować specyfikę obydwu opcji i zastanowić się, która z nich będzie korzystniejszym rozwiązaniem. W przypadku pożyczek instytucji pozabankowych, takich jak Wonga, dylemat ten nie występuje – zobowiązanie zawsze spłaca się w ratach stałych.

Artykuł powstał przy współpracy z Wonga.