Czy prawa do znaku towarowego podlegają amortyzacji?
Opublikowano: 24 marca 2020

Przepisy regulujące instytucje podatku dochodowego od osób fizycznych oraz od osób prawnych wśród praw podlegających amortyzacji przewidują zarówno autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, jak i inne prawa określone przez Prawo własności przemysłowej. Nie ulega wątpliwości, że do tego katalogu zaliczyć należy również prawo autorskie do znaku towarowego. Jakie są jednak warunki amortyzacji przywołanych składników?

Na gruncie art. 22b ust. 1 ustawy o PIT oraz analogicznie art. 16b ust. 1 ustawy o CIT amortyzacji podlegają m.in. nabyte od innego podmiotu, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:

autorskie lub pokrewne prawa majątkowe,
licencje,
prawa określone w ustawie – Prawo własności przemysłowej,
know-how.

O ile licencje, know-how czy prawa autorskie nie pozostawiają większych wątpliwości co do ich interpretacji, o tyle nie jest oczywiste, jakie dokładnie instytucje powinniśmy rozumieć przez prawa określone w ustawie – Prawo własności przemysłowej.

Amortyzować znak towarowy czy prawo do niego?

Rozstrzygając powyższą kwestię, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 6 ust. 1 przywołanego aktu, stanowiący, że na warunkach określonych w ustawie udzielane są m.in. patenty oraz dodatkowe prawa ochronne na wynalazki, prawa ochronne na wzory użytkowe i znaki towarowe, a także prawa z rejestracji na wzory przemysłowe. Przekładając powyższe na zastosowanie regulacji podatkowych, należy przede wszystkim dostrzec różnicę między znakiem towarowym a prawem ochronnym do znaku towarowego. Mianowicie sam znak towarowy nie jest uznawany za wartość niematerialną i prawną, nie podlegając tym samym amortyzacji, zaś prawo do niego stanowi już wartość niematerialną oraz prawną, podlegając równocześnie amortyzacji.

Kluczem rejestracja

Ponadto zaakcentowania wymaga, że oznaczone w ustawie uprawnienia dotyczą wyłącznie prawa do wzoru i znaku zarejestrowanego. Co istotne, następuje to dopiero z chwilą faktycznej rejestracji, gdyż decyzja o udzieleniu ochrony w tym zakresie ma charakter konstytutywny, a nie deklaratoryjny. Amortyzacji nie podlega wobec tego prawo do znaku towarowego niezarejestrowanego, jak również zgłoszonego do rejestracji, jeśli nie doszło jeszcze do finalizacji postępowania rejestracyjnego.

Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż prawo do znaku towarowego, podlegając amortyzacji, nie może zostać zakwalifikowane jako utwór w rozumieniu prawa autorskiego. Zgodnie bowiem z prawem własności przemysłowej znak towarowy to każde oznaczenie, umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa, możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków. W szczególności będzie to wyraz, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk. Utwór natomiast definiowany jest jedynie jako przejaw twórczej działalności o indywidualnym charakterze. Mając na uwadze przywołane względy, uznać powinno się, że płatnik do amortyzacji wykorzystać może zarejestrowany uprzednio znak towarowy.

Przesłanki poddania znaku towarowego amortyzacji

Amortyzację prawa do znaku towarowego można rozpocząć, jeżeli spełni ono następujące przesłanki:

a) zostało nabyte od innego podmiotu,
b) nadaje się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
c) przewidywany okres jego używania przekracza rok,
d) jest wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Warto w tym miejscu zaakcentować w szczególności dwa z przytoczonych wymogów, sprawiające, że w rezultacie prawo ochronne znaku towarowego nie może być amortyzowane w niektórych przypadkach. Chodzi przede wszystkim o okoliczność, kiedy przedsiębiorca nabywa prawa majątkowe, których przewidywany okres używania w chwili rozpoczęcia amortyzacji nie przekracza roku. Amortyzacji nie będą podlegać także prawa do znaku towarowego, jeżeli nie zostały przez podatnika uprzednio nabyte, lecz wytworzone przez niego samego. Przez nabycie trzeba głównie rozumieć tzw. nabycie wtórne, polegające na pozyskaniu prawa ochronnego na znak towarowy od podmiotu trzeciego. W praktyce będzie polegało to najczęściej na zawarciu umowy sprzedaży, zamiany, darowizny bądź na dokonaniu aportu albo też przekazaniu prawa drogą spadku.

W doktrynie stawiana jest jednak teza, w świetle której brakuje argumentów przemawiających za twierdzeniem, że na gruncie regulacji podatkowych pojęcie „nabyte” nie obejmuje uzyskania przez podatnika prawa ochronnego na znak towarowy poprzez decyzję Urzędu Patentowego. UP udziela bowiem prawa ochronnego na znak towarowy, wydając decyzję o charakterze konstytutywnym, co prowadzi równocześnie do nabycia prawa do znaku przez jej adresata.

Materią ściśle powiązaną z powyższym jest amortyzacja tzw. kosztów praw rozwojowych. Dochodzi do niej w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie nabywa, lecz sam tworzy znak towarowy. Wówczas, jeżeli prace nad nim osiągną oczekiwany rezultat, ich koszt jednoznacznie wykazany, stanowiąc szczególny rodzaj aktywów, podlegać może amortyzacji w oderwaniu od uzyskanego następnie prawa ochronnego dla znaku.

Kroki zmierzające ku amortyzacji

Jedną z kluczowych czynności, bez których niemożliwe jest dokonanie amortyzacji, jest ustalenie wartości początkowej prawa jej poddawanego. Tryb ustalenia wartości początkowej środków trwałych nierozerwalnie związany jest ze sposobem nabycia danego środka trwałego, a zatem w zależności od rodzaju czynności prawnej może to być np. wartość rynkowa określona w umowie darowizny czy sprzedaży. Następnym krokiem powinno być wprowadzenie określonego prawa do ewidencji środków trwałych, co musi być dokonane przed upływem miesiąca od nabycia prawa do znaku towarowego. Po sfinalizowaniu powyższego amortyzacja może być rozpoczęta.

Nie sposób nie wspomnieć, że amortyzacja wartości niematerialnych może być realizowana co do zasady wyłącznie metodą liniową, sprowadzającą się do dokonywania cyklicznych, comiesięcznych odpisów o równych wartościach. Jeśli chodzi zaś o okres, w którym amortyzacja jest dokonywana, w odniesieniu do prawa do znaku towarowego nie może być on krótszy niż 60 miesięcy.

Wybór należy do podatnika

Swego rodzaju wyjątek od powyższych rozważań prezentują liczne organy skarbowe, które w wydawanych przez siebie interpretacjach aprobują koncepcję, w świetle której amortyzacji podlegać może również znak towarowy jeszcze przed zarejestrowaniem. Stanowi on wówczas przedmiot praw autorskich, które przecież na gruncie przywoływanych przepisów także mogą być amortyzowane. Co istotne, następcze uzyskanie rejestracji amortyzowanego już znaku nie ma wpływu na jego status jako autorskiego prawa majątkowego. W rezultacie podatnik uprawniony będzie do kontynuacji tego sposobu amortyzacji. Wybór zaś podstawy oraz momentu rozpoczęcia amortyzacji związanej ze znakiem towarowym należy wyłącznie do jego dysponenta.

Autor: radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.