Polska Grupa Zbrojeniowa tłumaczy się z realizacji programu WISŁA
Opublikowano: 14 kwietnia 2019

Spotkanie z udziałem przedstawicieli rządów Polski, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, zagranicznych koncernów zbrojeniowych oraz Konsorcjum PGZ–WISŁA Fot. PGZ

Polska Grupa Zbrojeniowa, w związku z rosnącym zainteresowaniem opinii publicznej tematem realizacji I fazy programu WISŁA i towarzyszących mu zobowiązań offsetowych, prezentuje kilka wyjaśnień dotyczących szczególnie istotnych, a niekiedy nieprecyzyjnie opisywanych wątków, jakie pojawiają się w tej sprawie w przestrzeni publicznej.

Program WISŁA zakłada uzyskanie przez Siły Zbrojne RP zdolności przeciwrakietowych i przeciwlotniczych średniego zasięgu, tj. do 100 km wraz z scentralizowanym systemem dowodzenia IBCS. Jest największym w historii Sił Zbrojnych RP oraz Rzeczpospolitej Polskiej przedsięwzięciem pozyskania nowego sprzętu wojskowego – I i II faza projektu obejmuje dostawy 16 jednostek rakietowych (ogniowych) opartych na systemie Patriot Conf. 3+, zorganizowanych w 4 dywizjony przeciwlotnicze.

Podpisane w 2018 roku przez amerykańskie przedsiębiorstwa umowy offsetowe, zawierające w sumie 46 zobowiązań, mają przyczynić się do podniesienia poziomu techniczno-technologicznego polskiego przemysłu obronnego poprzez pozyskanie kompetencji dotyczących zarówno produkcji konkretnych elementów systemu (m.in. wyrzutni), jak i bieżącego serwisowania elementów wchodzących w skład jednostek ogniowych. Spora część zobowiązań offsetowych Fazy I dotyczy  przygotowania technologicznego PGZ do Fazy II. Mowa tu szczególnie o zobowiązaniach dot. Systemu IBCS.

Polska Grupa Zbrojeniowa została wskazana przez rząd jako wyłączny offsetobiorca i główny polski partner w pierwszym etapie (Fazie I) programu WISŁA. Dzięki inwestycjom oraz transferowi kompetencji tworzymy w naszych zakładach podstawy do przyjęcia i wykorzystania najnowszych technologii. Udział w programie stwarza również szanse na udział w globalnym łańcuchu dostaw czołowych na rynku światowym dostawców sprzętu wojskowego.

Program WISŁA realizowany jest zgodnie z obowiązującą od 2014 roku nową ustawą offsetową (Ustawa z dnia 26 czerwca 2014 r. o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa, Dz.U. 2014 poz. 932). Nie przewiduje ona kompensacyjnego charakteru offsetu, jak było w przypadku zakupów realizowanych w czasie obowiązywania poprzedniej ustawy (m.in. zakup samolotów F-16 czy Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego). Oznacza to, że offset nie polega teraz na dokonywaniu inwestycji w dowolnych sektorach gospodarki, lecz ma służyć ochronie podstawowych interesów bezpieczeństwa państwa poprzez budowę konkretnych zdolności produkcyjnych, serwisowych i modernizacyjnych dla pozyskiwanego sprzętu wojskowego.

Rozróżnienie tych dwóch modeli jest kluczowe dla zrozumienia kontekstu prowadzonych obecnie rozmów. Dlatego prosimy wszystkich autorów tekstów, analiz i komentarzy o dochowanie należytej rzetelności w tej skomplikowanej, ale jednocześnie bardzo istotnej dla zrozumienia sprawy materii.

Precyzji wymaga również prezentowanie opinii publicznej informacji dotyczących amerykańskich zobowiązań offsetowych. W jednej z publikacji pojawiło się stwierdzenie o „(…) amerykańskich inwestycjach offsetowych” – coś takiego jednak nie istnieje. Regulacje prawne wynikające m.in.
ze zgodności z obowiązującym prawem UE nie pozwalają na realizowanie offsetu poprzez bezpośrednie inwestycje. Obecna ustawa offsetowa i zobowiązania przyjęte przez amerykańskie koncerny zbrojeniowe dotyczą budowania zdolności, głównie poprzez pozyskiwanie praw własności intelektualnej i licencji pozwalających na podjęcie przez zamawiającego i offsetobiorcę (czyli w tym przypadku PGZ) inwestycji pozwalających te zdolności zbudować.  Co więcej strona amerykańska tak naprawdę nic nie inwestuje, bo wszelkie koszty ma pokryte w ramach kosztów offsetu wynikających
z umowy offsetowej i podpisanej w jej wyniku umowy dostawy (tzw. LOA).

Przypominamy, że w ramach realizacji I fazy programu WISŁA ma zostać zawartych 10 umów:

– 5  umów z rzą­dem Stanów Zjednoczonych:

• umowa główna dostawy – zawarta 28 marca 2018 r.;
• 2 umowy szko­le­niowe – zawarte we wrześniu 2018 r. podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach;
• umowa doty­cząca dostaw sprzętu kryp­to­gra­ficz­nego – zawarta we wrześniu 2018 r. podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach;
• umowa dostawy ele­men­tów sys­temu trans­mi­sji danych Link 16;

– 5 umów z prze­my­słem kra­jo­wym:

• na dostawę ok. 70 pojaz­dów JELCZ kilku typów (zamówienie wpłynęło do wchodzącej w skład PGZ spółki Jelcz, obecnie przygotowywana jest oferta finalna);
• na dostawę Mobilnych Węzłów Łączności;
• na opra­co­wa­nie i dostawę pojaz­dów do trans­portu rakiet;
• na dostawę kabin F-OPS sys­temu IBCS;
• na dostawę kabin C-OPS i E-OPS systemu IBCS.

Pozostałe elementy systemu zostaną dostarczone przez amerykańskie przedsiębiorstwa w ramach międzyrządowej formuły Foreign Military Sales (FMS). Część z elementów (m.in. wyrzutnie systemu PATRIOT) będą zamawiane przez stronę amerykańską w spółkach PGZ wchodzących w skład Konsorcjum WISŁA.  Jest to zamówienie będące częścią dostawy objętej kontraktem międzyrządowym i w żadnym wypadku nie można zaliczać go do realizacji zobowiązań offsetowych. Realizuje ono zadeklarowaną przez amerykański przemysł alokację 50 proc. wartości całego zamówienia dot. programu WISŁA w polskim przemyśle obronnym. Obecnie umowa na produkcję wyrzutni jest na końcowym etapie negocjacji z amerykańskim przedsiębiorstwem odpowiadającym za ten produkt i HSW S.A.