Międzynarodowy Rok Mapy
Opublikowano: 24 grudnia 2015

Mapa jako środek przekazu informacji w sposób naturalny zyskuje na znaczeniu w czasie budowania i funkcjonowania społeczeństwa informacyjnego. Jest ona nadal najbardziej pojemnym medium takiego przekazu – mówi dr hab. Marek Baranowski, prof. IGiK, członek Krajowego Komitetu Obchodów Międzynarodowego Roku Mapy

Jak zrodziła się inicjatywa celebrowania Międzynarodowego Roku Mapy i czemu właściwie ma ona służyć?

Marek Baranowski – Międzynarodowa Asocjacja Kartograficzna już w 2011 r. podjęła inicjatywę ustanowienia Międzynarodowego Roku Mapy. W celu wsparcia związanych z nią działań utworzono Grupę Roboczą MAK ds. Międzynarodowego Roku Mapy, której przewodniczenie powierzono Bengtowi Rystedtowi, byłemu prezydentowi MAK. Inicjatywa ta uzyskała poparcie Zgromadzenia Ogólnego MAK w Paryżu oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Głównym celem ustanowienia Międzynarodowego Roku Mapy było spopularyzowanie mapy w społeczeństwie i uczynienie jej bardziej widoczną dla obywateli, a szczególnie dla uczniów, na całym świecie, również poprzez przedstawienie różnorodnych zastosowań map. Inicjatorzy MRM kierowali się także potrzebą pokazania, jak technologia informacyjna może wspomagać dostęp do geoinformacji i jak przy jej pomocy można samemu opracowywać mapy.

MRM jest formą ogólnoświatowego festiwalu mapy i promowania jej unikalnej roli w naszym świecie. Jest także okazją to zademonstrowania, zgłębiania i praktykowania sztuki, nauki i technologii opracowania i użytkowania map oraz informacji geograficznej. Dzięki wsparciu ONZ-u MRM stanowi okazję do międzynarodowego, interdyscyplinarnego, naukowego i społecznego wzmocnienia wagi oraz znaczenia map i informacji geograficznej we współczesnym świecie.

W sierpniu 2015 r. w Rio de Janeiro podczas otwarcia Międzynarodowej Konferencji Kartograficznej dokonano światowej inauguracji Międzynarodowego Roku Mapy, który potrwa do 31 grudnia 2016 r.

Jak Polska włączyła się w te obchody?

Marek Baranowski – Instytut Geodezji i Kartografii jest członkiem narodowym Międzynarodowej Asocjacji Kartograficznej i podjął inicjatywę utworzenia Krajowego Komitetu Obchodów Międzynarodowego Roku Mapy. W jego skład weszli przedstawiciele instytucji publicznych, pracownicy naukowi, firmy komercyjne, a także pasjonaci map. Na swoich 2 posiedzeniach komitet określił główne kierunki wspólnych działań, które mają propagować rolę i użyteczność mapy w naszym społeczeństwie.

Obchody Międzynarodowego Roku Mapy w Polsce objął patronatem Główny Geodeta Kraju. Prowadzona jest strona internetowa Międzynarodowy Rok Mapy w Polsce – www.rokmapy.pl, na której można znaleźć informacje o wszelkich imprezach, afiliowanych przy obchodach MRM w naszym kraju. Na tej stronie są prowadzone i rozwijane serwisy informacyjne poświęcone mapom. Za jej pośrednictwem można również włączyć się ze swoimi inicjatywami celebrowania map. Pragniemy kontynuować obecne działania związane z propagowaniem map również w przyszłości.

28–31 maja 2015 roku ogłoszono Dniami Mapy w Polsce. Odbył się wtedy szereg imprez dedykowanych mapie. Można o nich przeczytać na wyżej wymienionej stronie. Przygotowujemy się do zorganizowania Dni Mapy w Polsce w roku przyszłym pod koniec maja, o czym również więcej szczegółów będzie przedstawionych na tej stronie.

Czy zgodzi się pan ze stwierdzeniem, że tradycyjna mapa dla starszego pokolenia jest dziś jedną z oznak zmieniającego się świata, zaś dla młodszego, wychowanego na GPS-ach, reliktem przeszłości?

Marek Baranowski – Sądzę, że jeśli w pytaniu chodziło o mapę papierową, to niewątpliwie częściej sięgają po nią przedstawiciele starszego pokolenia, którzy, z kolei rzadziej niż młodzi posługują się nowoczesnymi narzędziami wizualizacji map, w tym przy użyciu technologii internetowych oraz mobilnych. We współczesnych procesach przekazu informacji przestrzennej nowe formy map zapewne powoli zastępują dotychczasowe mapy papierowe, choć te ostatnie będą jeszcze wiele lat w użyciu.

Jaką rolę we współczesnym społeczeństwie przypisałby pan mapie? Czy będzie ona sukcesywnie wzrastać?

Marek Baranowski – Mapa jako środek przekazu informacji w sposób naturalny zyskuje na znaczeniu w czasie budowania i funkcjonowania społeczeństwa informacyjnego. Jest ona nadal najbardziej pojemnym medium takiego przekazu, zyskując dzięki rozwojowi technik informacyjno-komunikacyjnych, w tym internetu, nowe formy wizualizacyjne, które znakomicie wzmacniają sprawność i skuteczność odbioru informacji.

Chińskie przysłowie, mówiące, że jeden obraz jest wart więcej niż tysiąc słów, znakomicie brzmi w kontekście wagi mapy, która najlepiej przedstawia związki przestrzenne między prezentowanymi obiektami, zjawiskami i procesami.

Mapy są dzisiaj wszechobecne i coraz bardziej popularne. Mapa w systemach nawigacji samochodowej pozwala w czasie rzeczywistym śledzić, a także wyszukiwać drogę do wybranych miejsc. Planując wyjazd do jakiegoś miasta, wyszukujemy hotele, restauracje czy konkretne adresy za pomocą map i serwisów internetowych. Tego typu przykładowe zastosowania map nie miały miejsca w przeszłości, a więc niewątpliwie rola mapy we współczesnym społeczeństwie rośnie i będzie nadal wzrastać.

Jak ocenia pan poziom kształcenia przyszłych kartografów? Czy są oni dobrze przygotowani do wejścia na rynek pracy?

Marek Baranowski – Problematyka kształcenia nowych kadr w każdej dziedzinie to bardzo złożona materia i trudna do streszczenia w kilku zdaniach. Odnośnie przygotowywania kartografów do pracy zawodowej, obserwujemy częste zmiany profilu studentów, które są wymuszane bardzo dynamicznymi zmianami technologicznymi i przeobrażeniami na rynku pracy. Dzisiaj mało kto poszukuje kartografów przygotowanych jedynie do poprawnego opracowania map.

Młodzi specjaliści w tej dziedzinie muszą sprawnie posługiwać się systemami i technologiami informacyjnymi, które pozwalają tworzyć, zarządzać, przetwarzać, analizować i wizualizować szeroko pojętą geoinformację. Czas spędzany na opracowaniu mapy uległ znacznemu skróceniu w całym procesie przekazu kartograficznego, przez co kartografowie zajmują się obecnie nie tylko modelowaniem kartograficznym i redagowaniem mapy, lecz także uczestniczą w procesach pozyskania danych, ich przetwarzania oraz udostępniania w różnych postaciach. Dzisiaj liczą się nie tylko umiejętności kartograficzne, lecz także zrozumienie i sprawne wykorzystywanie technologii geoinformacyjnych.

Jakie wyzwania stoją przed współczesną kartografią?

Marek Baranowski – Pytania tego typu stawiają sobie dzisiaj kartografowie na całym świecie. Stanowią one przedmiot poważnych rozważań naukowych, a uzyskiwane odpowiedzi wypełniają książki i artykuły odnoszące się do kartografii i systemów geoinformacyjnych.

Próbując je krótko podsumować, należy przykładowo wskazać na następujące wyzwania: zredefiniowanie domeny kartografii, a także pojęcia mapy w kontekście systemów informacyjnych – czy kartografię traktować jako szerszą dziedzinę w stosunku do dotychczasowego obszaru jej funkcjonowania, czy uznać ją za ważną składową większej całości; określenie tożsamości kartografów w grupie zawodów związanych z geoinformacją; gruntowne przeobrażenia rynku produktów kartograficznych; zmniejszanie się zapotrzebowania na mapy papierowe a popyt na produkty elektroniczne; rosnąca waga mapy w procesach poznawania świata; mapa jako instrument naukowy – tzw. kartograficzna metoda badań; edukacja kartograficzna społeczeństwa; dobre mapy i umiejętności ich czytania; upowszechnianie umiejętności opracowania map w społeczeństwie – neokartografia – opracowywanie map przez nieprofesjonalistów, a także społecznościowe zbieranie geoinformacji i grupowe jej wykorzystywanie, w tym zespołowe współtworzenie map i zasobów informacyjnych.

Ta lista wyzwań jest znacznie dłuższa, a w środowisku naukowym zawiera wiele zagadnień specjalistycznych, których omówienie tutaj nie jest możliwe.

Wywiad do ,,Magazynu VIP” przeprowadziła Kornelia Jankowska

Tagi: Dni Mapy w Polsce, geoinformacja, Główny Geodeta Kraju, IGiK, Instytut Geodezji i Kartografii, kartografia, Magazynu VIP, MAK, Marek Baranowski, Międzynarodowa Asocjacja Kartograficzna, Międzynarodowy Rok Mapy, Rok Mapy