Systemy premiowe – jak wygląda sytuacja w polskich firmach?
Opublikowano: 28 października 2021

Dodatkowy zastrzyk gotówki zawsze jest przyjemnym doświadczeniem. Dlatego każdy z nas lubi dodawać premię do wynagrodzenia. Powinniśmy jednak pamiętać, że jest to dodatek płacowy – i tak powinien być przez nas traktowany. Wobec tego jego wysokość może się zmieniać, a w niektórych sytuacjach organizacja może nawet wstrzymać jej wypłacanie.

Spotkanie HR-owców zorganizowane przez Toyota Motor Manufacturing Poland Sp. z o.o.

Systemy premiowe mają duże znaczenie dla pracowników – nic więc dziwnego, że jest to temat, który często poddawany jest dyskusji przez ekspertów z branży. Nie inaczej było ostatnio, kiedy to TOYOTA Motor Manufacturing Poland Sp. z o.o. zorganizowała event dotyczący tego tematu w firmach produkcyjnych. Była to doskonała okazja dla HRowców do wysłuchania, jak z systemami premiowymi radzą sobie inne przedsiębiorstwa (oraz jakie rozwiązania stosują), jak również do wymieniania się swoimi przemyśleniami w gronie ekspertów.

Spotkanie miało miejsce 15 września 2021 roku. Podczas wydarzenia zostały omówione wyniki uprzednio rozesłanych ankiet (na kilka tygodni przed spotkaniem), które badały temat polityki premiowania u uczestników eventu. Respondentami byli więc przedstawiciele działów personalnych w firmach produkcyjnych działających w Polsce, co sprawiło, że uzyskane wyniki oddawały rzeczywisty stan obowiązujący na rynku. HR-owcy chętnie dzielili się informacjami, jak takie systemy są skonstruowane w ich przedsiębiorstwach oraz analizowali plusy i minusy poszczególnych premii.

Następnym punktem w agendzie było wystąpienie zaproszonych ekspertów z firmy manaHR. Przedstawili oni dane, które zostały pozyskane podczas przygotowywania kolejnej edycji Raportów Płacowych. Informacje te stanowiły doskonałe podwaliny pod dyskusję.

Podczas całego spotkania poruszony został również temat wad i zalet poszczególnych elementów wynagrodzeń. Temat premii jest niezwykle ciekawy dla działów HR (co potwierdza fakt zorganizowania takiego wydarzenia). Zarejestrowaliśmy również wzrost zainteresowania tym tematem, co może być związane z ciągle obowiązującą pandemią oraz tym, jak duży niepokój wzbudza. W takiej sytuacji organizacje poszukują jak najlepszego sposobu na docenienie swoich zespołów.

Wydarzenie obfitowało w wiele ciekawych i trafnych przemyśleń. Uczestnicy doszli między innymi do wniosku, że systemy premiowanie najbardziej „ucierpiały” w dobie pandemii. Dodatki zmienne są bowiem zdecydowanie łatwiejsze do obniżenia lub zmienienia sposobu ich naliczania, w przeciwieństwie do stałych.

Dodatki zmienne jako forma premii i ich wykorzystanie w firmach produkcyjnych

Wspomnieliśmy przed chwilą o dodatkach zmiennych (np. dodatek uznaniowy lub handlowy). Mogą stanowić one jedną z form premii i są rozumiane przez przedsiębiorstwa jako element motywacyjny, który może znacząco podnieść płacę. Uzależnione są od jakości wykonywanej pracy i efektywności pracownika.

O komentarz w sprawie dodatków zmiennych poprosiliśmy eksperta z firmy manaHR – Patrycję Buczkowską, która pełni tam rolę Opiekuna Analitycznego:

Organizacje w dobie pandemii koronawirusa najczęściej modyfikowały dodatki zmienne, czyli te zależne od jakości i wydajności pracy. Są to dodatki płacowe, na których wysokość pracownik ma bezpośredni wpływ. Takie działanie może nieść ze sobą negatywne skutki dla pracownika w momencie, w którym większy element jego wynagrodzenia stanowi część zmienna. Dla pracodawcy oznacza to jednak powiązanie budżetu wynagrodzeń z aktualną sytuacją firmy. Najczęściej modyfikowanym dodatkiem płacowym jest lub też będzie szeroko rozumiana premia za realizację zadań / za usprawnienia / uznaniowa. To najpopularniejszy składnik wynagrodzenia występujący właściwe we wszystkich firmach bez względu na sektor czy branżę.

Ten typ dodatków wyjątkowo często występuje w organizacjach produkcyjnych – szczególnie dla stanowisk blue collar. Aby zobaczyć na przykładzie jak wygląda struktura wynagrodzenia, przyjrzyjmy się robotnikowi w tym sektorze. Kim jest jednak robotnik? Są to wszyscy zatrudnieni, którzy wykonują pracę fizyczną (czyli operowanie maszyną i/lub wykonywanie określonych czynności przy linii produkcyjnej).

Jak więc wyglądają dla nich części składowe wynagrodzenia?

Na danych dostarczonych przez organizację manaHR widzimy, że w branży produkcyjnej 83% płacy stanowi wynagrodzenie zasadnicze (czyli te, którego wysokość zagwarantowana jest w umowie). 7% to dodatki stałe, a aż 11% stanowią dodatki zmienne. Dane pochodzą z Raportu Płacowego manaHR, edycja Lipiec 2021. Kiedy są one wypłacane pracownikowi? Otrzymują je oni za zrealizowanie celu (np. liczba wyprodukowanych części), albo zgłoszenie usprawnień (co jest zgodne z filozofią kaizen). Dodatki zmienne mogą mieć również formę uznaniową, która jest uzależniona od oceny managera, oraz frekwencyjną (wysokość premii jest uzależniona od liczby dni absencji pracowników).

Systemy premiowe są niewątpliwie ciekawym dla HRowców tematem. Tym bardziej teraz – kiedy niepokój spowodowany pandemią ciągle istnieje. Potwierdza to między innymi duże zainteresowanie, jakim cieszyło się spotkanie zorganizowane przez Toyota (z udziałem ekspertów z manaHR). Ciekawa dyskusja i wnioski niewątpliwie wzbogacą wiedzę w tym temacie dla wszystkich Uczestników wydarzenia.