Jak działają antybiotyki i na co pomagają?
Opublikowano: 6 marca 2019

Antybiotyki są powszechnie stosowane w leczeniu infekcji bakteryjnych. Gwałtowny rozwój antybiotykoterapii sprawił, iż zdarza się, że ich nadużywamy, a także nie zabezpieczamy właściwie organizmu podczas terapii.

Pomocne są wtedy m.in. probiotyki. Poniżej kilka faktów o działaniu antybiotyków.

Rozwój antybiotykoterapii

Nazwa „antybiotyk” pochodzi od greckich słów, „anti”, czyli „przeciw”, a także „bios”, czyli „życie”. Przyjmuje się, że penicylinę odkrył w 1928 roku Alexander Fleming[1] – był to prawdziwy przełom w walce z gruźlicą. Wtedy też nastąpił dynamiczny rozwój antybiotykoterapii – antybiotyki są powszechnie stosowane dopiero od pół wieku.

Antybiotyki pomagają w walce z drobnoustrojami chorobotwórczymi, gdyż uśmiercają żywe bakterie, ale nie zagrażają ludzkiemu życiu. Mimo to nie działają wybiórczo, co oznacza, że niszczą zarówno te złe, jak i dobre bakterie. Niezbędne dla naszej ochrony są zatem dobroczynne probiotyki pozyskiwane z pożywienia oraz suplementów, takich jak Trilac, Linex, Bactilac.

Podstawowe działanie antybiotyków

Antybiotyki są substancjami produkowanymi przez organizmy żywe, m.in. przez niektóre bakterie i grzyby. Kiedyś można było je uzyskać jedynie poprzez naturalną biosyntezę, np. z różnych drobnoustrojów. Zapotrzebowanie na antybiotyki rosło, więc naukowcy stworzyli antybiotyki półsyntetyczne i syntetyczne odpowiedniki naturalnych substancji o lepszych właściwościach oraz wyjątkowo szerokim zakresie działania niż antybiotyki naturalne.

Antybiotyki walczą z bakteriami, grzybami i pierwotniakami poprzez zakłócanie procesów życiowych drobnoustrojów. Wykazują działanie bakteriobójcze oraz bakteriostatyczne[2]. Większość z nich uszkadza zewnętrzne osłony komórek, dlatego w celu ich uzupełnienia można sięgnąć po dobrej jakości preparaty, takie jak np. Trilac, Bactilac, Linex Forte czy Osłonik.

Wróg czy przyjaciel?

Antybiotyki są bardzo silne i uszkadzają naturalną mikroflorę bakteryjną jelit, warto więc włączyć do diety probiotyki, aby ochronić „dobre” bakterie przed ich zabójczym działaniem. Antybiotyki nie potrafią bowiem rozpoznawać dobrych i złych bakterii. Walcząc z chorobotwórczymi drobnoustrojami, niszczą także te dobre, które chronią nas przed różnymi chorobami i znajdują się w mikrobiocie.

Stosowanie antybiotyków zawsze osłabia naturalną florę bakteryjną, co prowadzi do zaburzeń trawienia, wzdęć, mdłości, biegunki, wymiotów. Co więcej, zniszczenie bakterii odpowiadających za zachowanie odpowiedniego środowiska w jelitach, może doprowadzić do zakażenia grzybiczego śluzówki jamy ustnej, alergii, chorób nerek i wątroby oraz innych dolegliwości.

Antybiotyk zawsze z probiotykiem

Przed podjęciem decyzji o wdrożeniu leczenia antybiotykami, warto wykonać antybiogram, czyli pobrać wymaz z miejsca zakażenia bakteryjnego (np. gardła, pochwy, nosa) lub próbkę krwi i moczu. Dzięki temu można sprawdzić, jaki antybiotyk będzie skuteczny.

Wskazane jest też stosowanie równocześnie probiotyków (takich jak np. Osłonik, Linex, Trilac)., spożywanie produktów nabiałowych (kefir, maślanka, jogurt naturalny), kiszonek, itp. Wybierając preparat z dobrymi bakteriami, trzeba zwrócić uwagę na jego skład, czyli szczepy bakteryjne, ilość bakterii w tabletce oraz trwałość.

Preparaty probiotyczne zawierające szczepy pałeczek kwasu mlekowego, uzupełniają zubożałą florę jelitową. Udowodniono[3], że 7-dniowa terapia zmniejsza częstotliwość objawów ze strony układu pokarmowego, np. nudności, bólów brzucha, wymioty.

Trzeba je zacząć stosować już na początku antybiotykoterapii i kontynuować przez około 3-4 tygodnie od jej zakończenia. Warto jednak pamiętać, aby nie stosować preparatów razem, lecz zachować kilkugodzinny odstęp między antybiotykiem a wybranym probiotykiem.

[1] Biziuk P., „Aleksander Fleming i penicylina”; 2011, https://www.focus.pl/artykul/alexander-fleming-i-penicylina; dostęp 20.02.2019.

[2] Zachwieja N., „Cała prawda o antybiotykach”; https://www.swiat-zdrowia.pl/artykuly/cala-prawda-o-antybiotykach; dostęp 20.02.2019.

[3] Armuzzi A, Cremonini F, Bartolozzi F, Canducci F, Candelli M, Ojetti V, Cammarota G, Anti M, De Lorenzo A, Pola P, Gasbarrini G, Gasbarrini A., The effect of oral administration of Lactobacillus GG on antibiotic-associated gastrointestinal side-effects during Helicobacter pylori eradication therapy [w:] „Aliment Pharmacol Ther”, 2001; 15, str. 163-169.