Znaczenie polisy na życie w sukcesji majątkowej.
Opublikowano: 2 października 2023

Suma ubezpieczenia z polisy na życie jaką otrzymują bliscy zmarłego nie wchodzi do masy spadkowej po ubezpieczonym. Wypłacone pieniądze pozostają do wyłącznej dyspozycji osoby lub osób wskazanych w polisie jako uposażeni (nie muszą być to nawet krewni spadkodawcy).

Polisy ubezpieczeniowe na życie – co warto wiedzieć?

Polisy ubezpieczeniowe, gdzie przedmiotem ubezpieczenia jest ochrona życia i zdrowia, są wyłączone z jakichkolwiek podatków. Nawet w przypadku odrzucenia spadku po zmarłym z powodu długów, spadkobierca nadal ma możliwość otrzymania pieniędzy od ubezpieczyciela z polisy na życie. Co więcej spadkobiercy, którzy nie otrzymali żadnych pieniędzy z polisy nie mają prawa wystąpić o wypłatę zachowku do osoby, która te pieniądze otrzymała. Ponadto środki z polisy na życie wolne są od zajęć komorniczych z wyjątkiem zobowiązań na rzecz Skarbu Państwa i alimentacyjnych.

Oznacza to, że osoby wskazane w polisie przez ubezpieczonego otrzymują zazwyczaj w ciągu 30 dni gotówkę bezpośrednio od ubezpieczyciela z pominięciem sądowej procedury podziału spadku. Świadczenia ubezpieczeniowe przelewane są na wskazane konto osoby uposażonej lub wysyłane przekazem pocztowym po uprzednim złożeniu stosownego wniosku o wypłatę. Podsumowując. Polisa na życie, a więc typowo ochronna, nie jest dziedziczona jak pozostały majątek zmarłego. A procedura otrzymania gotówki jest niezwykle prosta.

Wyjątek – polisa życiowa jako dodatek polisy majątkowej w firmie

Ale uwaga. Jest możliwy przypadek, który różni się od opisanych wyżej zasad. Według interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej ma to miejsce w przypadku polis życiowych dotyczących prowadzonej działalności gospodarczej, kiedy polisa dotyczy dodatkowego zabezpieczenia np.: leasingu. Standardowo do umowy leasingu zawiera się polisy majątkowe chroniące przedmiot leasingu np.: samochód. Zdarza się, że dodatkowo trzeba wykupić polisę na życie przedsiębiorcy chroniącą finansowe ryzyko leasingodawcy (gdy w grę wchodzą np.: drogie maszyny i urządzenia produkcyjne). Szczegółowe zapisy umowy regulują zasady wypłaty części przypadającej firmie leasingowej i rodzinie przedsiębiorcy. Wówczas po śmierci przedsiębiorcy w trakcie trwania umowy leasingowej leasingodawca otrzymuje kwotę zaspokajającą jego roszczenie, a różnica wypłacona jest rodzinie. I tu jest mała pułapka. W przeciwieństwie do polisy chroniącej tylko życie, ta powiązana z biznesem,  staje się elementem masy spadkowej po zmarłym. Innymi słowy osoba w niej wymieniona nie może swobodnie decydować o zapisanej w polisie gotówce.

Interpretacja Instytucji Skarbowej

Zgodnie z art. 831 par 3 kodeksu cywilnego „suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku”. Odnosząc do powyższego przykładu polisy życiowej połączonej z biznesem wypłacona rodzinie różnica wartości polisy powinna zostać wyłączona z masy spadkowej. W interpretacji indywidualnej Krajowej Informacji Skarbowej  z lutego 2021 roku uznano, że owszem do spadku nie należą pieniądze wypłacone głównemu uposażonemu. Jednak w tym przypadku głównym uposażonych była firma leasingowa (Dziennik Gazeta Prawna z dnia 2021-02-17)  Członek rodziny przypisany do polisy był uposażonym dodatkowym.  Różnica z wartości polisy pozostająca po zaspokojeniu roszczeń leasingodawcy i wypłacona rodzinie wchodzi w takim wypadku do masy spadkowej i podlega podziałowi jak pozostałe elementy spadku.

Uposażenie w polisie konkretnej osoby

Zatem kluczowe jest formalne uposażenie konkretnej osoby w polisie, co pozwala na późniejsze wyłączenie otrzymanych pieniędzy z masy spadkowej i swobodne decydowanie o ich przeznaczeniu. W jaki sposób to zrobić ? Należy podać dwóch uposażonych na etapie tworzenia polisy i przypisać im procentowe wartości. Pozostając w opisywanym przykładzie np.: leasingodawca 55 %, członek rodziny 45 %. I to jest cała procedura. Wszelkie zapisy w umowach dodatkowych umożliwiają co prawda wypłaty gotówki, ale wówczas należy ją włączyć do masy spadkowej. Następnie podzielić zgodnie z zasadami prawa spadkowego oraz uiścić podatek od spadków i darowizn. Jeśli przysługuje zwolnienie z podatku, obowiązkowe jest jedynie złożenie deklaracji PIT w Urzędzie Skarbowym w ciągu
6 miesięcy od daty uprawomocnienia się spadku. Jeśli okres upłynie, a US nie zostanie zawiadomiony kwota taka będzie opodatkowana na zasadach pierwszej grupy spadkowej (najbliższa rodzina).

Rafał Szcześniak Ekspert doradztwa sukcesyjnego

https://rynekinwestycji.pl/polisa-na-zycie-w-planie-sukcesji-biznesowej/

SUKCESJA – mała rewolucja w prawie spadkowym. – Magazyn VIP